گذرنامه، یا پاسپورت یکی از مدارک شناسایی رسمی و بین المللی است که از طرف دولت، برای شهروندان یک کشور صادر می‌شود. داشتن گذرنامه، هم نشان‌دهنده‌ی داشتن تابعیت آن کشور است و هم امکان درخواست اجازه‌ی ورود به کشورهای دیگر و یا گذر از آن‌ها را به فرد می‌دهد.
اتباع ایرانی، برای دریافت گذرنامه باید از یکی از
دفترهای پلیس+١٠ و یا مرکزهای پستی، فرم و پوشه‌ی درخواست گذرنامه را تحویل بگیرند و پس از واریز وجوه لازم به شماره‌حساب‌های اعلام‌شده، تکمیل برگه‌ها و آماده کردن مدارک لازم، آن‌ها را به باجه‌ی گذرنامه‌ی پلیس+١٠ تحویل دهند.
برای داشتن گذرنامه محدودیت سنی وجود ندارد و حتی نوزادان هم می‌توانند گذرنامه‌ی جداگانه داشته باشند. اجازه‌ی دریافت گذرنامه، بعد از بررسی مدارک و انجام مصاحبه‌ی حضوری کوتاه با متقاضی، صادرشده و گذرنامه، حداکثر تا ده روز بعد، از طریق پست به نشانی پستی متقاضی ارسال خواهد شد. در ایران طبق قانون جمهوری اسلامی ایران اقایان برای دریافت پاسپورت باید خدمت سربازی را گذرانده باشند و یا معافیت داشته باشند.
پاسپورت افراد مشمول خدمت
اگر کسی مشمول خدمت سربازی باشد،یعنی وضعیت نظام‌وظیفه‌اش جوری است که سربازی نرفته چه گونه می‌تواند پاسپورت تهیه کند و به خارج از کشور برود؟
اگر افرادی که مشمول خدمت سربازی هستند دانشجو باشند با آوردن گواهینامه اشتغال به تحصیل و مراجعه به مراکز نظام‌وظیفه شهر خود و پلیس به‌علاوه 10 و سپردن وثیقه می‌توانند پاسپورت موقت داشته باشند.
اعتبار پاسپورت فقط به‌اندازه طول سفر آن‌ها و رفت‌وبرگشت سفر محاسبه می‌شود و اگر کسی دانشجو نیست و یا گواهی نمی‌تواند داشته باشد متأسفانه نمی‌تواند از پاسپورت موقت استفاده کند.
نمونه پاسپورت ایرانی
پاسپورت جمهوری اسلامی ایران
پاسپورت زمان پهلوی
پاسپورت ایرانی - دوران احمد شاه قاجار تا زمان رضاشاه پهلوی
ویزا یا روادید چیست ؟
وقتی فردی قصد هرگونه مهاجرت یا سفر به کشور دیگری را داشته باشد می بایست با مراجعه به سفارت آن کشور درخواست خود را مبنی بر اجازه سفر به آن کشور به همراه مدارت مورد نیاز ارائه نماید . که اصطلاحا به این مجوز سفر و ورود به خاک آن کشور ویزا یا روادید گفته می شود . سپس سفارت پس از مصاحبه حضوری با فرد متقاضی سفر، و بررسی مدارک تسلیمی وی تصمیم می گیرد که فرد متقضی واجد شرایط سفر به خاک آن کشور می باشد یا واجد شرایط سفر نمی باشد و اصطلاحا ویزا به وی تعلق می گیرد یا نمی گیرد . که در صورت تایید فرد و درخواست صدور ویزاء فرد متقضی برچسب مخصوص ویزا یا روادید در صفحات داخلی پاسپورت فرد الصاق و ضمیمه می گردد . حال برای اخذ ویزاء برخی کشورها می باید به کشور دیگر سفر کرد و به سفارت کشور مقصد در کشور واسط مراجعه نمود که اینکار می باست توسط شخص متقضی صورت پذیرد ( مانند سفر به امریکا ) و در مرحله بعد پس از اعلام تعلق گرفتن ویزا به فرد متقضی یا عدم تایید صلاحیت وی برای تعلق گرفتن ویزا می بایست فرد متقضی در حالت اول سفر مجدد به کشور واسط به منظور الصاق ویزا درون پاسپورت خود نماید و در حالت دوم فرد متقضی می باید سفر مجدد به منظور بررسی اعتراض به عدم صدور ویزا و ارائه مدارک تکمیلی تر در صورت لزوم و تسلیم درخواست مجدد به سفارت نماید .
انواع پاسپورت
۱- پاسپورت ساده و شخصی
شهروندان تمام کشورهای جهان امکان داشتن این توع پاسپورت را به عنوان یک کارت شناسایی معتبر و مجوزی برای سفر های بین المللی دارند . دارنده این پاسپورت برای سفر به کشورهای دیگر باید ویزا اخذ نماید.
۲- پاسپورت دیپلماتیک - یا سیاسی
پاسپورت مخصوصی است که معمولا به رنگ سبز است . از این جهت به ان پاسپورت سبز هم گفته می شود . کسانی که برای دولت یک کشور کار می کنند و در رده مقامات دولتی هستند این پاسپورت به انان تعلق می گیرد. مانند سفیران - مامورین کنسولگری و خانواده هایشان - وزا - نمایندگان مجلس . این پاسپورت ارزش و اعتبار زیادی دارند و همه فرودگاه ها و مرزبان های دنیا باید به دارنده این پاسپورت احترام بگذارند.
۳- پاسپورت ابی یا پاسپورت اتباع بیگانه
پاسپورتی که برای پناهندگان در کشورهای اروپایی صادر می شود - پناهندگانی که پاسپورت ندارند و یا امکان تمدید پاسپورت خود را به دلایل سیاسی و یا اجتماعی ندارند . بنابراین اگر شما وضعیت پناهنده گی داشته باشید، مقامات اروپایی به شما یک سند مسافرت پناهنده را میدهند، که این پاسپورت به نام "پاسپورت آبی" شناخته شده است. اگر پرونده یکک پناهنده تایید شده باشد به وی این پاسپورت تعلق می گیرد. این سند بدیل پاسپورت عادی شما است، و دیگر ضرورت به درخواست در کشور خو شما نیست .
توجه : اگر شما به یک سفارت یا کنسولگری درخواست اخذ پاسپورت را بدهید، وضعیت پناهنده گی شما فسخ خواهد شد و پاسپورت ابی کنسل می شود.
۴- پاسپورت موقت
پاسپورتی است که به صورت موقت برای افرادی که کشور مطبوع به دلایلی نمی تواند به انان پاسپورت دائم ارائه دهد برای اشخاص صادر می شود
همانند کسانی که خدمت سربازی خود را انجام نداده اند که فقط اجازه یک بار خروج را دریافت میکنند.
۵- پاسپورت مذهبی - روحانیون
این پاسپورت برای رهبران مذهبی - سران کلیسا و مذاهب شناخته شده صادر می شود - دارندگان این پاسپورت می توانند مبلغ دینی و یا مذهبی باشند و یا کسانی که برای امور خیریه و کمک به اوارگان و گرسنگان در کشورهای مصیبت زده فعالیت می کنند . این پاسپورت برای کشیش های مسیحی مخصوصا کسانی که در واتیکان کار می کنند پاسپورت شناخته شده ای است .
۶- پاسپورت نظامی
فقط برای سران نظامی که ماموریتهای ویژه برون مرزی دارند صادر می شود و ارزش ان همانند پاسپورت سبز دیپمکاتیک بسیار بالا است
